AİLE HUKUKU
BOŞANMA DAVALARI: ANLAŞMALI VE ÇEKİŞMELİ BOŞANMA ARASINDAKİ FARKLAR VE SÜREÇLER
Evlilik birliğini sonlandırma kararı, bir kişinin hayatındaki en zorlu ve en kişisel kararlardan biridir. Bu kararı takip eden hukuki süreç ise, tarafların tutumuna ve koşullara bağlı olarak, ya kısa ve huzurlu bir şekilde ya da uzun ve yıpratıcı bir mücadeleyle sonuçlanabilir. Türk Medeni Kanunu, boşanmak isteyen eşlere temel olarak iki farklı yol sunar: Anlaşmalı Boşanma ve Çekişmeli Boşanma. Bu iki yolun süreçleri, maliyetleri ve manevi yükleri birbirinden tamamen farklıdır. Hangi yolun sizin için uygun olduğunu anlamak, bu zorlu süreci en az hasarla atlatabilmek için atılacak ilk ve en önemli adımdır.
ANLAŞMALI BOŞANMA: HIZLI VE UZLAŞMACI ÇÖZÜM
Anlaşmalı boşanma, adından da anlaşılacağı gibi, eşlerin boşanma ve boşanmanın tüm sonuçları üzerinde tam bir fikir birliğine varmaları durumunda başvurdukları en hızlı ve en medeni yoldur.
Anlaşmalı Boşanmanın Şartları Nelerdir? Bu yolun seçilebilmesi için kanunun aradığı dört temel şartın bir arada bulunması zorunludur:
- Evlilik En Az 1 Yıl Sürmüş Olmalı: Resmi nikah tarihinden itibaren en az bir yıl geçmiş olmalıdır. Bir yıldan kısa süren evliliklerde anlaşmalı boşanma mümkün değildir.
- Eşler Birlikte Başvurmalı veya Biri Diğerinin Davasını Kabul Etmeli: Her iki eşin de boşanma iradesi net olmalıdır.
- Anlaşmalı Boşanma Protokolü Hazırlanmalı: Bu, anlaşmalı boşanmanın en kritik belgesidir. Eşler, boşanmanın sonuçları olan aşağıdaki konularda anlaştıklarını yazılı bir protokole bağlamalıdır:
- Mali Sonuçlar: Yoksulluk nafakası veya maddi/manevi tazminat talepleri olup olmadığı.
- Çocukların Durumu: Eğer ortak çocuk varsa, velayetin kime verileceği, diğer ebeveynle kişisel ilişkinin (görüşme günleri) nasıl düzenleneceği ve ödenecek iştirak nafakası (çocuk nafakası) miktarı.
- Hâkimin Tarafları Bizzat Dinlemesi: Duruşma günü hâkim, her iki eşi de bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına ve protokolü onayladıklarına kanaat getirmelidir.
Süreç ve Avantajları: Tüm şartlar sağlandığında, anlaşmalı boşanma davası genellikle tek bir duruşmada, birkaç hafta gibi çok kısa bir sürede sonuçlanır. Taraflar için daha az maliyetli, daha az stresli ve özellikle çocuklar için en az yıpratıcı olan boşanma türüdür.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA: ANLAŞMAZLIK DURUMUNDA İZLENEN YOL
Eşler, boşanmanın kendisi veya nafaka, velayet, tazminat gibi sonuçlarından herhangi biri üzerinde anlaşmaya varamıyorsa, izlenmesi gereken tek yol çekişmeli boşanma davasıdır.
Çekişmeli Boşanma Sebepleri: Bu davada, davayı açan taraf, boşanmak için kanunda sayılan haklı bir sebebinin olduğunu mahkemede ispatlamakla yükümlüdür. En yaygın boşanma sebepleri şunlardır:
- Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması (Şiddetli Geçimsizlik): En sık karşılaşılan genel boşanma sebebidir. Taraflardan ortak hayatı sürdürmelerinin beklenemeyeceği her türlü olay (sürekli tartışma, güvensizlik, ekonomik şiddet, ilgisizlik vb.) bu kapsama girer.
- Zina (Aldatma): Eşlerden birinin sadakat yükümlülüğünü ihlal etmesidir.
- Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış: Fiziksel şiddet, ağır hakaretler gibi durumlardır.
- Terk: Eşlerden birinin, haklı bir sebep olmaksızın en az 6 ay boyunca ortak konuta dönmemesidir.
- Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme: Toplumda yüz kızartıcı olarak kabul edilen bir suç işlemek veya bu tür bir yaşam tarzını benimsemektir.
Süreç ve Zorlukları: Çekişmeli boşanma, tam teşekküllü bir davadır. Dilekçeler aşaması, delillerin sunulması, tanıkların dinlenmesi, bilirkişi raporlarının alınması, sosyal inceleme uzmanlarının görevlendirilmesi gibi birçok aşamadan oluşur. Bu süreç, davanın karmaşıklığına göre birkaç yıl sürebilir. Taraflar için hem maliyetli hem de manevi olarak son derece yıpratıcıdır.
SÜREÇTE AVUKATIN ROLÜ: NEDEN KRİTİK?
- Anlaşmalı Boşanmada Avukat: Tarafların anlaştığını düşünerek basit bir protokol hazırlaması, ileride büyük sorunlara yol açabilir. Bir avukat, haklarınızı tam olarak koruyan, yoruma açık hiçbir nokta bırakmayan, gelecekte yeni davalara yol açmayacak sağlam bir protokol hazırlar. Hâkimin onayı için gerekli tüm hukuki standartları sağlar.
- Çekişmeli Boşanmada Avukat: Bu tür bir davayı avukatsız yürütmek, telafisi imkânsız hak kayıplarına yol açabilir. Avukatınız, boşanma sebebinizi doğru delillerle ispatlamanızı, nafaka ve tazminat haklarınızı en üst düzeyde talep etmenizi, velayet konusunda çocuğun üstün yararını koruyarak en doğru savunmayı yapmanızı ve karmaşık dava sürecini sizin adınıza yönetmenizi sağlar.
Sonuç: Yolunuzu Bilinçli Seçin
Boşanma, bir son olduğu kadar yeni bir hayatın da başlangıcıdır. Bu yeni başlangıcın nasıl olacağı, büyük ölçüde seçeceğiniz hukuki yola bağlıdır. Anlaşmalı boşanma, uzlaşmanın getirdiği huzur ve hızla; çekişmeli boşanma ise ispat yükümlülüğünün getirdiği zorlu bir mücadeleyle şekillenir. Hangi yolu seçecek olursanız olun, bu kararın hayatınızın geri kalanını (mali durumunuzu, çocuklarınızla ilişkinizi) doğrudan etkileyeceğini unutmayın. Bu nedenle, bir adım atmadan önce mutlaka bir aile hukuku uzmanı avukattan danışmanlık almak, geleceğinizi güvence altına almanın en sağlıklı yoludur.
Yasal Uyarı
Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye yerine geçmez. Hukuki durumunuza özel bilgi ve destek için mutlaka bir avukata başvurmanız önerilir.