AİLE HUKUKU
BOŞANMADA MAL PAYLAŞIMI (MAL REJİMİNİN TASFİYESİ) DAVASI: EVLİLİKTE EDİNİLEN MALLAR NASIL PAYLAŞILIR?
Boşanma kararının alınmasıyla birlikte, eşlerin zihnindeki en büyük sorulardan biri de evlilik süresince elde edilen malvarlığının geleceğinin ne olacağıdır. Türkiye’de birçok kişinin düştüğü en büyük yanılgı, boşanma davasının sonuçlanmasıyla malların da otomatik olarak paylaşıldığını düşünmektir. Oysa boşanma kararı sadece evlilik birliğini sona erdirir. Evlilikte edinilen malların paylaşımı ise, “Mal Rejiminin Tasfiyesi” adı verilen tamamen ayrı ve özel bir dava ile gerçekleştirilir. Bu dava, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra açılabilir ve eşlerin evlilik süresince harcadıkları emeğin ve birikimin adil bir şekilde paylaştırılmasını amaçlar. Bu rehber, Türkiye’de uygulanan yasal mal rejimini ve bu rejime göre malların nasıl paylaşıldığını anlamanız için hazırlanmıştır.
YASAL MAL REJİMİ: EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA
Eğer eşler, evlenmeden önce veya evlilik sırasında noter aracılığıyla farklı bir mal rejimi sözleşmesi (örneğin, mal ayrılığı) yapmamışlarsa, 1 Ocak 2002 tarihinden itibaren kanunen tabi oldukları rejim, **”Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi”**dir. Paylaşımın nasıl yapılacağını anlamak için bu rejimdeki iki temel mal grubunu bilmek zorunludur:
1. Edinilmiş Mallar (Paylaşıma Tabi Olan Mallar): Bunlar, evlilik birliği devam ederken, her bir eşin emeğinin veya birikiminin karşılığı olarak elde ettiği malvarlığı değerleridir. Paylaşımın temelini bu mallar oluşturur.
- Çalışmanın karşılığı olan edinimler: Maaş, prim, ikramiye, kıdem tazminatı gibi ödemeler.
- Kişisel malların gelirleri: Eşlerden birinin evlenmeden önce sahip olduğu bir evin kira geliri.
- Şans oyunları gelirleri: Piyango, loto gibi oyunlardan kazanılan paralar.
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler: Maaşla alınan araba, birikimle alınan ev gibi.
2. Kişisel Mallar (Paylaşıma Tabi Olmayan Mallar): Bunlar, eşlerin kişisel mülkiyetinde kalan ve boşanma sırasında diğer eşin üzerinde hak iddia edemeyeceği mallardır.
- Miras yoluyla gelen mallar.
- Karşılıksız kazanımlar: Aileden gelen hediyeler, bağışlar, çeyiz eşyaları gibi.
- Evlilikten önce sahip olunan mallar.
- Manevi tazminat alacakları.
- Kişisel kullanıma özgü eşyalar: Giysiler, takılar (ziynet eşyaları hariç), mesleki aletler.
PAYLAŞIM NASIL YAPILIR? %50 KURALI
Mal paylaşımı davasında temel ilke şudur: Her eş, öncelikle kendi kişisel mallarını geri alır. Geriye kalan net “edinilmiş malların” değeri hesaplanır ve bu değer, taraflar arasında yarı yarıya (%50-%50) paylaştırılır. Buna “artık değere katılma alacağı” denir.
En Sık Sorulan Soru: “Evin Tapusu Benim Adıma, Yine de Paylaşılır mı?” Evet! Bu, mal paylaşımının en kritik noktasıdır. Eğer ev, evlilik birliği içinde (1 Ocak 2002’den sonra) maaş, birikim gibi “edinilmiş mallarla” alınmışsa, tapunun kimin adına olduğunun hiçbir önemi yoktur. Diğer eş, evin güncel piyasa değerinin yarısı üzerinde hak sahibidir.
DAVA SÜRECİ VE ZAMANAŞIMI
- Ne Zaman Açılır?: Mal paylaşımı davası, boşanma davası ile birlikte açılabileceği gibi, genellikle boşanma kararının kesinleşmesinden sonraki bir tarihte açılır.
- Yetkili Mahkeme: Boşanma davasına bakan Aile Mahkemesi yetkilidir.
- DİKKAT! Zamanaşımı Süresi: Boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren, mal paylaşımı davası açmak için 10 yıllık bir zamanaşımı süresi vardır. Bu süre kaçırılırsa hak talep edilemez.
ALDATMA (ZİNA) MAL PAYLAŞIMINI ETKİLER Mİ?
Kural olarak, aldatma veya diğer boşanma sebepleri, malların %50-%50 oranında matematiksel olarak paylaşılması ilkesini değiştirmez. Ancak, zina veya hayata kast gibi çok ağır kusurlu davranışların varlığı durumunda, hâkim hakkaniyet gereği kusurlu eşin artık değerdeki payını azaltabilir veya tamamen kaldırabilir. Bu, istisnai bir durum olup hâkimin takdirindedir.
MAL PAYLAŞIMI DAVASINDA AVUKATIN ÖNEMİ
Mal paylaşımı davaları, boşanma sürecinin en teknik ve en karmaşık kısmıdır. Bu davayı avukatsız yürütmek, telafisi imkânsız hak kayıplarına neden olabilir.
- Malvarlığı Araştırması: Bir avukat, eşinizin sizden gizlediği veya üçüncü kişilere devrettiği malvarlıklarını (banka hesapları, tapu kayıtları, şirket hisseleri) yasal yollarla araştırarak ortaya çıkarabilir.
- Doğru Değerleme ve Hesaplama: Tüm malvarlığının güncel piyasa değerinin doğru bir şekilde tespit edilmesini ve “katkı payı”, “değer artış payı” gibi teknik alacak kalemlerinin doğru hesaplanmasını sağlar.
- Hakların Korunması: Tapunun kimin adına olduğuna bakılmaksızın, evlilik birliği içinde emekle kazanılmış tüm değerler üzerindeki haklarınızı eksiksiz bir şekilde korur.
- Anlaşmalı Çözüm: Dava yoluna gitmeden önce, taraflar arasında adil bir mal paylaşımı protokolü hazırlanması için müzakereler yürütebilir ve süreci daha hızlı ve daha az maliyetli bir şekilde sonuçlandırabilir.
Sonuç: Geleceğinizi Güvence Altına Alın
Boşanmada mal paylaşımı, sadece geçmişteki birikimlerin değil, gelecekteki finansal hayatınızın da şekillendiği bir süreçtir. “Tapu kimin üstüneyse mal onundur” gibi yaygın ve yanlış inanışlarla hareket etmek, yılların emeğinin ve birikiminin kaybedilmesine yol açabilir. Bu nedenle, evlilik birliğinin sona ermesiyle birlikte, malvarlığınız üzerindeki haklarınızı adil ve eksiksiz bir şekilde alabilmek için bir hukuk uzmanından destek almak, atılacak en doğru ve en basiretli adımdır.
Yasal Uyarı
Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye yerine geçmez. Hukuki durumunuza özel bilgi ve destek için mutlaka bir avukata başvurmanız önerilir.